اعلام آمارهای گوناگون از مهاجرت نخبگان و دانشجویان کمکی به جامعه مهاجرتزده نمیکند / عدم باور جامعه به بازگشت فارغالتحصیلان به کشور + فیلم
تاریخ انتشار: ۱۰ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۶۷۴۱۶۱
رئیس مرکز رصدخانه مهاجرت ایران گفت: اینکه بخواهیم آمارهای گوناگونی از مهاجرت نخبگان و دانشجویان ایرانی به خارج اعلام کنیم، هرگز کمکی به جامعه مهاجرت زده نمیکند و ما باید دنبال ریشههایش باشیم.
بهرام صلواتی، رئیس مرکز رصدخانه مهاجرت ایران در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با اشاره به آمار مهاجرت نخبگان از کشور بیان کرد: در بحثهایی که در مورد مهاجرت انجام میشود چین مورد استناد قرار میگیرد، ولی این نکته را در نظر نمیگیریم که کشوری مانند چین با جمعیت ۱.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی ادامه داد: چون در کشورمان درباره موضوع مهاجرت فکر و برنامه تخصصی نداشتیم اظهارنظرها کاملا عمومی و غیرتخصصی است و برخی از آمارهایی که برای مهاجرت نخبگان مطرح است با بی دقتی و انگیزه توضیح داده میشود. اصلا به دنبال نفی مهاجرت نیستم که بگویم انجام نمیشود همه صحبتم این است که مهاجرت را میتوانیم با دلایل و ریشه هایش بررسی کنیم، چون موضوع مهاجرت معلول است علت اصلی خود مهاجرت نیست ما باید دنبال ریشه هایش باشیم که به شکل مخرب شکل میگیرد.
صلواتی با بیان اینکه در چندوقت اخیر همه حکمرانان و مسئولان و به ویژه رسانهها و شبکههای اجتماعی به دنبال طرح عدد و آماری درباره مهاجرت نخبگان کشور هستند، اظهار داشت: این بحث سازنده است نیست که همه بخواهند از این اعداد استفاده کنند و این مسئله هرگز کمکی به جامعه مهاجرت زده نمیکند. در رصدخانه مهاجرت در تلاشیم فارغ از هیاهوی معمول نور بتابانیم.
نباید بون مرجع و استناد آماری اعلام شود
رییس مرکز رصدخانه مهاجرت ایران عنوان کرد: اگر آماری درباره مهاجرت چه در مراجع داخلی و چه در مراجع بین المللی منتشر میشود بدانید این آمار مستند و قابل استفاده است؛ خوشبختانه این فرهنگ نیز در کشور ما هم حاکم میشود که افراد بدون مرجع، منبع و استناد آماری را اعلام نکنند.
وی درباره آماری که چندی قبل سفارت آلمان از دانشجویان و نخبگان ایرانی مهاجر به این کشور منتشر کرد، گفت: در مورد آمار سفارت آلمان که در مورد دانشجویان ایرانی مطرح شد بلافاصله درخواست و مکاتبهای کردیم که منبع و مرجع این آمار را بگویند در ابتدا با هم مباحثهای داشتیم که این آمار را چه طور در اختیار ما قرار دهند به هر ترتیبی بود دریافت کردیم؛ در آماری که دوستان اشاره کرده بودند نکتهای وجود داشت.
آمارهای اعلامی از سوی سفارتخانهها صرفا مربوط به مهاجرت تحصیلی نیست
صلواتی افزود: این نکته را باید در نظر داشت که ممکن است برخی از ایرانیان چندسال قبل به هر دلیلی (نه تنها تحصیل) مهاجرت کرده باشند و حال فرزندان آنها در آن کشور به مدرسه یا دانشگاه رفته اند این موضوع کاملا با مهاجرت دانشجویان و دانش آموزان متفاوت است بنابراین در آمارهای اعلامی این تفاوت ذکر نمیشود و نمیتوان آمارها را صرفا برای مهاجرت تحصیلی نخبگان از کشور دانست.
رییس مرکز رصدخانه مهاجرت ایران بیان کرد: اگر قصد داریم آمار مهاجرتی را درست تبیین کنیم باید بگوییم چند نفر مستقیما از ایران ویزای تحصیلی به مقصد آلمان دریافت کرده اند، چند نفر قبلا با خانواده یا با هر روشی حتی پناهجویی، وارد سیستم دبیرستان یا تحصیلات تکمیلی شدند. چون این موضوعات را مطرح نمیکنیم و فقط به عدد اشاره میکنیم مخاطب عام و حتی برخی از مسئولین بدون دقت به این تفکیکها نتیجه گیری میکنند که ظرفیت دانشجویی مان کاهش پیدا کرده است.
کرونا در دنیا جابجایی دانشجویان را به حداقل رسانده است
وی تصریح کرد: سال گذشته یکی از مسئولین مطرح کرد که سالیانه ۱۴۰ هزار فارغ التحصیل از کشورمان خارج میشود این در حالی است که در دوره کرونا جابه جایی به حداقل رسیده بود؛ نمیخواهم بگویم همه اشتباه میگویند، اما تا با این سطح از بی دقتی روبه رو هستیم اعلام بالا یا پایین بودن آمار مهاجرت خودش به اندازه مهاجرت برای ما فاجعه خواهد بود.
صلواتی با بیان اینکه در چین نزدیک به یک میلیون دانشجوی خارجی وجود دارد و این کشور تلاش میکند از این گروه دانشجویان به عنوان پلهای ارتباطی برای انتقال دانش، فناوری و نوآوری استفاد کند، افزود: سیاستها به این سمت و سو رفته اند تا کشورها هم از ظرفیتهای داخلی و هم از ظرفیت خارجی برای توسعه فناوری استفاده کنند. متناسب با شرایط اقتصادی که در دهه گذشته وجود داشته بازار کار ایران ظرفیت بهره گیری از این حجم بالای دانشجو را ندارد.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
مهاجرت نخبگان چه زمانی نگران کننده است؟
وی تاکید کرد: زمانی آمارهای مهاجرت نگران کننده خواهد بود که اولا در داخل کشور ظرفیتهای جذب آموزش به خوبی داشته باشیم و دانشجویان به خارج از کشور بروند. دوما اگر تعدادی دانشجو و مهاجر در بازارهای دنیا داشته باشیم و ظرفیت جذب و بازگشت آنها در داخل وجود داشته باشد و نتوانیم آنها را جذب کنیم و ارتباط این دانشجویان کاملا قطع شده باشد. سوما از ظرفیت جذب و به کارگیری دانشجویان سایر کشورها غافل باشیم.
رییس مرکز رصدخانه مهاجرت ایران گفت: خوشبختانه تقریبا هر سه نگرانی در مورد کشور ما رخ نداده است به این معنا که اولا در داخل دچار سرریز هستیم و ظرفیت جذب نداریم؛ دوما ظرفیتهای بازگشت را داریم، ولی تا شرایط ایده آل فاصله زیادی داریم که نیاز به تقویت و گفتمان سازی داریم؛ هنوز جامعه ما باور به بازگشت فارغ التحصیلان را ندارد. نکته تلخی است افرادی که برای تحصیل و کار میروند در نهایت جامعه نخواهد از این ظرفیت و سرمایه استفاده کند.
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: مهاجرت نخبگان رصدخانه مهاجرت ایران مهاجرت نخبگان آمار ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۷۴۱۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خطر بزرگ در بازار کار/ تا سال ۱۴۰۷ چه اتفاقی میافتد؟
به گزارش خبرآنلاین ؛ این پژوهش در دو فصلنامه جامعهشناسی اقتصادی و توسعه توسط حسین محمودیان و نصیبه اسماعیلی دو تن از اعضای هیات علمی دانشکده جامعهشناسی دانشگاه تهران منتشر شده و پژوهشگران نتایج آن را «زنگ هشداری برای برنامهریزان و سیاستگذاران در سطح کلان» عنوان کرده و افزودهاند که «سیاستگذاران باید بتوانند با برنامهریزی هدفمند در حوزه اشتغال و سرمایهگذاری بهترین بهرهبرداری را از فرصت قرارگیری در پنجره جمعیتی کشور تامین کنند.»
اعتماد در خبری نوشت:این پژوهش ابتدا دادههای اشتغال و مشارکت نیروی کار در ۲۷ سال متوالی طی سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۹۶ را در نرمافزار موسوم به «متلب» (MATLAB) بر پایه دادههای سازمان بینالمللی کار بارگذاری کرده تا بتواند یک شبیهسازی از آینده نیروی کار در ایران داشته باشد.
برمبنای نتایج شبیهسازی میزان مشارکت نیروی کار مردان ۱۵ تا ۶۴ساله از حدود ۷۴.۵درصد در سال ۹۷ به ۷۳.۵درصد در سال ۱۴۰۷ خواهد رسید و بدین ترتیب طی یک دهه، یک درصد از مشارکت این دسته از مردان در حوزه کار کاسته خواهد شد.
پژوهش حاضر نشان میدهد که میزان مشارکت نیروی کار زنان نیز طی این بازه زمانی از ۱۶صدم درصد به ۱۴صدم درصد ریزش پیدا میکند. بنابراین در این ۱۰ سال، میزان مشارکت نیروی کار در کل جمعیت ایران از ۴۶.۵درصد در سال ۱۳۹۷ به ۴۴.۵درصد در سال ۱۴۰۷ کاهش پیدا خواهد کرد.
پنجره جمعیتی چیست و چرا مهم است؟
بارها گفته شده که ایران در موقعیت «پنجره جمعیتی» قرار دارد و با رشد جمعیت باید از این موقعیت استفاده کند. اما این اصطلاح به چه معناست و چرا اهمیت دارد؟
به طور کلی، تعداد نیروی انسانی و جمعیت فعال در یک جامعه، از ترکیب و ساختار سنی هر جمعیت تاثیر میگیرد. ترکیب سنی نیز خود وابسته به باروری، مرگ و میر و مهاجرت است. در مرحله اول «گذار جمعیتی» باروری در نقطه ثابت و مرگ و میر رو به کاهش است. در این وضعیت، درصد جمعیت زیر ۱۵ سال نسبت به سایر گروههای سنی افزایش مییابد.
در ادامه دوران گذار جمعیتی، دورهای ایجاد میشود که سطح باروری به سرعت کاهش پیدا کرده و سطح مرگ و میر نیز تغییرات کندی دارد. در این حالت نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال در کل جمعیت کاهش پیدا میکند و جمعیت سالمند نیز نسبت کمی دارد اما سهم جمعیت بالقوه فعال ۱۵ تا ۶۴ساله از کل جمعیت بالا میرود.
در این صورت باتوجه به اینکه در این دوره گذار جمعیت، نسبت جمعیت خارج از سن کار و فعالیت به جمعیت بالقوه فعال به حداقل میرسد، شرایط بسیار مساعد جمعیتی برای رشد بالقوه اقتصادی فراهم میشود. این چیزی است که جمعیتشناسان با اصطلاح «پنجره جمعیتی» معرفی میکنند و در تاریخ جمعیت هر کشور فقط یک بار رخ میدهد و چند دهه به طول میانجامد.
در دوره پنجره جمعیتی بیش از دوسوم جمعیت در سن کار و کمتر از یکسوم جمعیت خارج از سن کار قرار میگیرند. در واقع در این فضا، بیشتر جمعیت به سمت بازار کار میروند و عرضه نیروی کار بالا میرود.
کشور ایران از سال ۱۳۸۵ در این مرحله قرار گرفته است. یعنی در حدود ۷۰درصد جمعیت در سن کار هستند که فرصت بزرگی برای رشد و توسعه اقتصادی است. در طول سه دهه اخیر یعنی از ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال کشور از ۴۵.۵درصد به ۲۴درصد کاهش یافته و سهم جمعیت فعال از ۵۱.۵درصد به ۷۰درصد افزایش پیدا کرده است.
قرار گرفتن بیش از ۷۰درصد جمعیت کشور ایران در سن کار، ایران را در رده کشورهایی قرار داده که بازه پنجره جمعیتی را تجربه میکنند که خود یک محرک بالقوه برای رشد و توسعه اقتصادی یک کشور است. یکی از عوامل رشد اقتصادی در بازه پنجره جمعیتی، انتقال هزینههای جاری در بخشهای عمومی کشور خصوصا هزینهها در حوزههای اجتماعی نظیر آموزش و بهداشت به سمت سرمایهگذاری در بخشهای تولیدی و زیرساختهای کشور است. در سطح خرد نیز خانوادهها میتوانند هزینههای جاری را به سمت پسانداز و ارتقای استانداردهای زندگی خود هدایت کنند.
سیل مهاجرت نیروی کار ایرانیدر یک سال گذشته گزارشهای زیادی از «مهاجرت نیروی کار» به کشورهای همسایه به دلیل پایین بودن میزان دستمزد و کاهش ارزش پول ملی ایران منتشر شده است.
براساس نظرسنجی موسسه کیو (مربوط به تیر ماه ۱۴۰۱) از هر سه ایرانی یک نفر مایل به مهاجرت است. تمایل به مهاجرت در ایران تقریبا دو برابر میانگین جهانی و نیز بالاتر از میانگین منطقه است. مهاجرت البته دیگر این روزها محدود به افراد نخبه و تحصیلکرده نمیشود. از مرمتکار و قالیباف فرش گرفته تا جوشکار و نجار و فعال اقتصادی به دنبال کشوری دیگر برای زندگی خود میگردند. در این میان هستند سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی که در جستوجوی سرزمینی بهتر برای سرمایهگذاری هستند. سرزمینی که نه از نوسانات نرخ ارز در آن خبری باشد و نه فضای نامساعد کسب و کار و بروکراسیهای اداری پیچیده.
شواهد نشان میدهد در چند ماه گذشته میل به مهاجرت میان کارگران و به خصوص نیروی کار متخصص افزایش قابلتوجهی پیدا کرده و درحالیکه خیلی از کشورها مزایای زیادی برای جذب نیروی کار درنظر گرفتهاند، کارگران ایرانی برای خروج از کشور دست و پا میزنند. کشوری که روزی مقصد اول نیروی کار برخی کشورهای همسایه بود حالا در حال ازدست دادن نیروی کار خود است.
گزارشهای دورهای شامخ و بررسی مشکلات اقتصادی بنگاهها نیز شاهد دیگری از کمبود نیروی متخصص است. گزارشها نشان میدهد که آژیر بحران کمبود نیروی کار در بنگاههای تولیدی به صدا درآمده است. خالی شدن خطوط تولیدی از نیروی کار متخصص، معضل جدید بنگاهها و از تبعات فضای بیثبات و نااطمینانی است که بخش مولد در ایران بهویژه طی سالهای اخیر با آن روبهرو بوده است.
ارزیابی مشکلات بنگاههای اقتصادی از نگاه شاخص مدیران خرید نشان از آن دارد که مهاجرت نیروی کار ماهر و تکنیسینها به کشورهای همسایه در اسفند ماه سال ۱۴۰۱ به یکی از مشکلات بزرگ بنگاههای اقتصادی بدل شده و واحدهای تولیدی را با کمبود نیروی کار روبهرو کرده است.
براساس این گزارش، بنگاههای تولیدی اعلام کردهاند به دلیل تمایل به مهاجرت نیروی کار ماهر و تکنیسینها ازجمله به کشورهای همسایه، با کمبود نیروی کار متخصص در بازار روبهرو هستند. از طرفی بخش زیادی از نیروی کار فعال در بازار کار، تخصص و انگیزه کافی ندارد، در نتیجه بهرهوری کاهش پیدا کرده است.
این مشکل به مرحلهای رسیده است که فعالان اقتصادی خواستار تغییر قوانین استخدام نیروی کار خارجی هستند و به استخدام نیروی کار خارجی با بهرهوری بالاتر تمایل دارند. به عقیده فعالان اقتصادی، افزایش هزینههای نهادههای تولید و ارائه خدمات از جمله دستمزدها، قیمت انرژی و تجهیزات باعث شده تا شرکتها برای جبران هزینهها ناچار به تعدیل نیرو در بعضی از واحدهای اقتصادی شوند.
بررسیها نشان میدهد شاغلان بخش صنعت در صورت عدممهاجرت، جذب بخش خدمات شدهاند. کار تولیدی بهویژه طی سالهای اخیر با ریسکهای متعددی در ایران روبهرو بوده است، از همین رو شاغلان این بخش به دلایل مختلف از جمله ریسک کمتر و درآمد بیشتر به بخش خدمات کوچ کردهاند. بخش خدمات همچنین، بیشترین نرخ ثبات اشتغال نیروی کار را در بین بخشها (خدمات، صنعت و کشاورزی) داشته است. بررسیهای مرکز آمار نشان میدهد، بسیاری از فعالان بازار کار، تمایل بیشتری به بخش خدمات در مقایسه با دو بخش کشاورزی و صنعت داشتهاند. برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1904377